Światło dzienne ujrzał raport poświęcony społeczności romskiej, która w wyniku inwazji Rosji na Ukrainę została zmuszona do przesiedlenia lub opuszczenia kraju zamieszkania. Analiza przygotowana przez Oxfam, we współpracy z Fundacją w Stronę Dialogu, Aresel i the Tenth of April, obejmuje Polskę, Rumunię i Ukrainę. Raport zawiera opis sytuacji uchodźczyń i uchodźców romskich oraz listę zaleceń adresowanych m.in. do władz.
Fundacja w Stronę Dialogu, jako czołowa organizacja działająca na rzecz społeczności romskiej w Polsce, wzięła udział w tworzeniu raportu „Futher into the Margins. A regional report on Roma communities displaced by the Ukraine crisis”. Dokument powstał w oparciu o indywidualne i grupowe wywiady przeprowadzone wśród przedstawicielek i przedstawicieli międzynarodowych i krajowych organizacji społecznych oraz władz w Polsce, Rumunii i Ukrainie. Poza opisem sytuacji przesiedleńców oraz uchodźczyń i uchodźców romskich, raport zawiera listę zaleceń adresowanych do władz unijnych i krajowych, organizacji społecznych oraz wolontariuszek i wolontariuszy niosących pomoc ofiarom wojny.
Dyskryminacja i wykluczenie
Społeczność romska w Ukrainie mierzyła się z wieloma wyzwaniami jeszcze przed wojną – żyła w fatalnych warunkach, walczyła z ubóstwem i nie miała dostępu do podstawowych usług jak np. opieka zdrowotna i edukacja. Wojna znacząco pogorszyła i tak już krytyczną sytuację Romek i Romów, dla których dyskryminacja, nierówności i wykluczenie to codzienność. Brak dokumentów tożsamości, takich jak akty urodzenia czy paszporty, utrudnia społeczności romskiej dostęp do ratującej życie pomocy humanitarnej i lokali mieszkalnych. Kobiety romskie mierzą się z problemami w obszarze zatrudnienia wynikającymi z braku formalnego doświadczenia zawodowego, niskiego poziomu wykształcenia i nieznajomości języka urzędowego. Integrację zawodową utrudnia również brak wsparcia w zakresie opieki nad dziećmi. Uchodźczynie i uchodźcy romscy w Polsce i Rumunii spotykają się z dyskryminacją nie tylko ze strony władz i urzędów, ale także osób na wolontariacie i innych uchodźczyń i uchodźców.
Lista rekomendacji
Poprawa sytuacji społeczności romskiej wymaga ponadnarodowego, elastycznego i spójnego podejścia, które uwzględnia jej historię, doświadczenie i potrzeby. Zdaniem organizacji zaangażowanych w powstanie raportu, w tym Fundacji w Stronę Dialogu, istnieje pilna potrzeba stworzenia zinstytucjonalizowanej, międzynarodowej sieci, która zagwarantuje uchodźczyniom i uchodźcom romskim pomoc i wsparcie. Władze Ukrainy i krajów przyjmujących powinny podjąć działania wspierające Romki i Romów w obszarze prawa, administracji i świadczeń socjalnych. Z kolei zadaniem organizacji społecznych powinno być stworzenie programu pomocy prawnej adresowanego do uchodźczyń i uchodźców. Co więcej, dostęp do świadczeń pomocowych nie powinien być ograniczany z powodu braku dokumentu tożsamości. Organizacje społeczne, w tym te specyficznie romskie, a także aktywistki i aktywiści, by działać potrzebują wsparcia finansowego ze strony międzynarodowych organizacji pozarządowych i darczyńców. Potrzebne jest również wsparcie w budowaniu koalicji i partnerstw oraz w negocjacjach z władzami. Na liście rekomendacji znalazło się również zalecenie adresowane do władz, organizacji społeczne oraz wolontariuszy i wolontariuszek, aby do procesu decyzyjnego włączano społeczność romską.
Raport w całości można pobrać TUTAJ